การเลี้ยงช้าง
เมื่อฝึกช้างจนเชื่อฟังมีความเข้าใจคำสั่งแล้วการเลี้ยงช้างนั้นให้มีความสุขให้รักเจ้าของเชื่อฟังไม่ทำร้ายเจ้าของก็เป็นสิ่งสำคัญที่ชาวกวยบ้านตากลางต้องให้ความสำคัญ เพราะควาญช้างผู้ดูแลเลี้ยงช้างต้องใช้เวลาส่วนใหญ่ในแต่ละวันไปกับช้างเปรียบเสมือนการใช้ชีวิตกับคู่สมรส แต่ที่ต่างกันก็คือความเสี่ยงที่ควาญช้างทุกคนต้องตระหนักเมื่อคิดจะเลี้ยงช้าง เพราะถ้าพลั้งเผลอไปหรือหากช้างไม่พอใจ หรือแม้แต่ช้างตกใจก็อาจถูกช้างฆ่าตายได้ในชั่วพริบตา ดังนั้นชาวบ้านตากลางที่จะเลี้ยงช้างช้างจึงจำเป็นจะต้องเป็นคนที่มีคุณสมบัติหลายประการ คือ รักสัตว์ มีความกล้าหาญ มีความขยันอดทนและต้องเป็นคนที่ช่างสังเกต นอกจากนี้ช้างยังเป็นสัตว์พิเศษที่จะเชื่อฟังและยอมรับเฉพาะควาญผู้ใกล้ชิด แต่จะไม่ยอมรับทุกคนเหมือนกับสัตว์เลี้ยงทั่วไปในบ้านอย่างสุนัขหรือแมว เพราะช้างนั้นจะยอมรับและทำตามคำสั่งเฉพาะควาญที่เลี้ยงเขา ซึ่งเรื่องนี้เป็นศาสตร์และศิลป์ที่ผู้ชายชาวตากลางได้รับการถ่ายทอดกันมาจากรุ่นหนึ่งสู่อีกรุ่นหนึ่งอย่างไม่ขาดสาย
การควบคุมช้างด้วยสัมผัส
ผู้ขี่ช้างสามารถใช้ร่างกายที่สัมผัสกันกับช้างสื่อให้ช้างรู้ถึงความต้องการของผู้ขี่ได้ ซึ่งทั้งหมดต้องฝึกให้ช้างตอบสนองตั้งแต่แรกฝึกเหมือนกับการใช้คำสั่งด้วยเสียง เช่น เมื่อต้องการเลี้ยวซ้ายหรือขวาควาญอาจใช้การบิดตัวไปทางซ้ายหรือขวาโดยใช้ปลายเท้าข้างตรงข้ามจิกไปที่หลังใบหูข้างฝั่งตรงข้ามที่จะให้ช้างเลี้ยว หรือถ้าต้องการให้ช้างหยุด ให้ใช้ขาหนีบคอช้าง กดส้นเท้าไปที่ต้นขาหน้าของช้าง เป็นต้น
การเลี้ยงช้างในภูมิประเทศ
ในทุกเช้าตามหมู่บ้านเลี้ยงช้างริมแม่มูลหนุ่ม ๆ ชาวกวยจะพากันขี่ช้างออกไปเลี้ยงกันตั้งแต่เช้าตรู่ โดยมุ่งไปที่พื้นที่ป่าธรรมชาติรอบ ๆ หมู่บ้านหรือป่าทามริมน้ำมูล การเลี้ยงช้างของชาวกวยมีอยู่หลายวิธีชาวกวยจะพิจารณาเลือกใช้แล้วแต่สภาพแหล่งอาหารเป็นหลัก
อุปกรณ์ในการเลี้ยงช้าง
การยึดอาชีพเลี้ยงช้างนั้นใช่ว่าจะรู้แต่เรื่องหาอาหารหรือวิธีควบคุมช้างเท่านั้น ในยามว่างผู้ที่เป็นควาญช้างที่ดียังต้องคอยตรวจสอบอุปกรณ์เครื่องใช้ในการเลี้ยงช้างให้อยู่ในสภาพที่ใช้การได้ดีอยู่เสมออุปกรณ์หลักที่ใช้ในการเลี้ยงช้างได้แก่ โซ่ ใช้ผูกล่ามช้างกับหลักหรือต้นไม้ โซ่จะมีขนาดเล็กหรือใหญ่แล้วแต่ช้างที่จะใช้ล่ามปลอกเหล็ก ทำจากโซ่ขนาดความยาวพอที่จะโอบมัดเท้าทั้งสองของช้างได้ เวลาใช้จะเอาสะเก็นคล้องไว้ตรงกลางเพื่อให้ขาทั้งสองของช้างติดกันทำให้ช้างเดินไม่ถนัดและไปได้ไม่ไกลจากที่ปล่อยนักสะเก็น เป็นโลหะรูปตัวยูในภาษาอังกฤษปลายขาตัวยูทำเป็นรูสกลูมีน๊อตยาวขันเชื่อมขาตัวยูทั้งสองเข้าด้วยกัน กาหรั่น เป็นโลหะรูปร่างคล้ายเครื่องหมายปรัศนีมีห่วงอยู่ทั้งสองด้านและทั้งสองด้านสามารถหมุนเบ็นอิสระจากกันใช้ผูกล่ามช้างเพื่อไม่ให้โซ่บิดเกลียวขอ หรือตะขอเป็นอุปกรณ์สำคัญในการสื่อสารควบคุมบังคับหรือทำโทษช้างขอจะประกอบด้วยสองส่วนคือ ส่วนปลายและส่วนที่เป็นด้าม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น